گذرنامه باطل شده: سفر - تجدید - واشنگتن - مکزیک – نوزاد – اقامت کانادا
این مقاله پاسخ به پرسشهای زیر را پوشش داده است:
- آیا با پاسپورت باطل شده ایرانی میتوان به ایران سفر کرد؟
- برای تجدید گذرنامه ایرانی خود واشنگتن را انتخاب کنم یا مکزیک را؟
- آیا خانم متاهل می‌تواند با پاسپورت ایرانی باطل شده به ایران سفر کند؟
- آیا خانمی که در گذرنامه باطله خود اقامت کانادا درج شده است، اجازه خروج همسر را لازم دارد؟
- آیا با‌گذرنامه‌ایرانی با اعتبار کمتر از ۶ ماه میتوان از ایران خارج شد؟
- آیا نوزاد خود را می‌توانم بدون گذرنامه ایرانی به ایران ببرم؟
پرسش اول:
- آیا با پاسپورت باطل شده ایرانی میتوان به ایران سفر کرد؟
پاسخ به پرسش بالا به دو‌بخش تقسیم می‌شود :
اول؛ دارندگان گذرنامه کانادایی، با هر پروازی، اروپایی یا آسیایی، می‌توانند بدون مشکل وارد ایران شوند. در واقع، پاسپورت کانادایی مجوز سفر بین المللی را به شما میدهد و گذرنامه باطله ایرانی، حکم ویزا برای ورود به ایران را خواهد داشت. ایران به اتباع خود اجازه ورود به کشور را میدهد. با گذرنامه باطله میتوان براحتی وارد ایران شد.
دوم؛ دارندگان کارت اقامت دایم و ویزا های موقت، شرایط متفاوتی دارند. اصولا، برای سفر خارجی، هر شخصی احتیاج به پاسپورت معتبر دارد. افراد با گذرنامه باطله و یا گم شده میبایست اقدام به دریافت “برگه عبور” کنند.
به همین دلیل، تمامی شرکتهای هواپیمایی اروپایی، مانند لوفتانزا، ایر کانادا، ک ال ام. بریتیش ایر ویز و دیگر شرکتهای هواپیمایی اروپایی، از پرواز افراد بدون داشتن گذرنامه معتبر ایرانی جلوگیری می‌کنند.
اما، شرکتهای مستقر در امارات، قطر و ترکیه، با اتکا‌به اینکه این افراد در کشور ترانزیت (قطرو امارات و یا ترکیه) نخواهند ماند و به سفر خود به ایران ادامه می‌دهند، معمولا اجازه پرواز به افراد با گذرنامه باطله را می‌دهند. هرچند دیده شده که کارمند ایر لاین مربوطه درخواست گذرنامه معتبر کرده است و از تحویل کارت پرواز خودداری نموده است.
نهایتا، سفر با گذرنامه ایرانی باطل شده بدون گذرنامه کانادایی، یک “خلاف رایج” است که شرکتهای هواپیمایی در همسایگی ایران بدلیل “رقابت در بازار” حاضر به انجام آن هستند.
پرسش دوم:
- برای تجدید گذرنامه ایرانی خود واشنگتن را انتخاب کنم یا مکزیک را؟
چندی است که بدلیل طولانی شدن زمان تجدید گذرنامه در واشنگتن، یک شرکت پستی ایرانی، ارایه خدمات تجدید گذرنامه از مکزیک را تبلیغ می‌کند. سفارت مکزیک هم فقط تجدید گذرنامه توسط این شرکت را میپذیرد.
مزایا و‌معایب هر دو مرکز واشنگتن و مکزیک چیست؟
مزایای مکزیک: تجدید گذرنامه در مکزیک فقط یک مزیت دارد و آن زمان کوتاه انجام کار است. البته، با توجه به تعداد کم کارمندان کنسولی در مکزیک در مقایسه به واشنگتن، این مزیت هم فقط تا زمانی که تعداد متقاضی معدودباشد باقی خواهد ماند. بطور مثال، سال گذشته، زمان انجام تجدید گذرنامه در مکزیک فقط یک هفته بود که هم اکنون، شرکت مربوطه، سه هفته را برای تجدید گذرنامه اعلام می‌کند.
معایب مکزیک:
- ارسال مدارک افراد، توسط یک شرکت پستی ناشناس که منشا آن ایران است. با استناد به صفحه فیسبوک شرکت مربوطه و خدمات پستی شرکت از مبدا ایران نشان میدهد.
طبق صحبتی که نگارنده با کارمند کنسولی سفارت مکزیک ، آقای جواهری، داشته است، ایشان اعلام کرد که شرکت مربوطه مدارک را در بسته پستی همان شرکت به‌دست سفارت می‌رساند. ایشان اعلام نکردند که آیا بسته ها جداگانه ارسال میشوند یا همگی با یک محموله بدست سفارت میرسد.
در پاسخ به پرسش “ در صورت گم شدن مدارک، سیاست شرکتی که شما تیلیغ آن را میکنید چیست و چه کسی مسئول است؟” پاسخ ایشان اینگونه بود که “ به حول و قوه الهی تا کنون گم شده نداشتیم”. در سایت شرکت مذکور هم از این موضوع بحثی به میان نیامده است.
در مقابل، سیاست (policy ) شرکتهای معتبر پستی مانند فدکس بسیار روشن است که در زمان گم شدن محموله چه کسی مسئول است و فدکس چه شرایطی دارد.
- مشخص نیست که مدارک افراد به چه صورتی به مکزیک ارسال می‌شود، زمینی یا هوایی؟ آیا شرکت مذکور خود دارای حمل و‌نقل مستقل است و یا از شرکت حمل و‌نقل ثانی استفاده می‌کند؟ آیا همه مدارک با هم در یک محموله ارسال می‌شود یا جداگانه؟ چنانچه جداگانه ارسال می‌شود، چرا در بازگشت به منزل افراد مستقیم ارسال نمی‌شود؟
- هنگامی که سیاست واشنگتن، به رسمیت نشناختن، شرکتهای خدمات کنسولی است، چگونه است که سفارت مکزیک “فقط” با شرکت پستی مربوطه همکاری می‌کند و بطور مثال، شما نمی توانید مدارک خود را با شرکت فدکس ارسال کنید؟ البته، نامی از شرکت مربوطه در سایت سفارت مکزیک برده نشده است.
- قیمت بالای انجام امور با توجه به اینکه یک شرکت گمنام پستی محموله را ارسال می‌کند(حدود ۳۷۵ دلار ). تقریبا ۱۴۰ دلار ( ۲۴۰۰ پزو) آن مربوط به هزینه سفارت است.
امیدواریم که شرکت مذکور و مدیر یا مدیران شرکت به پرسشهای مطروحه از قبیل چگونگی ارسال محموله ها و پرداخت هزینه ها به سفارت و چگونگی داشتن نمایندگی انحصاری سفارت بدون اعلام رسمی آن، پاسخ مناسب ارایه فرمایند.
مزایای واشنگتن:
- تعداد نسبتا زیاد کارمندان کنسولی و‌تقسیم کار
-آکاهی کامل به قوانین و بخشنامه ها با توجه به تعداد بالای امور محوله و روال شدن امور کنسولی
- انجام و تایید وکالتنامه با اسکایپ
- زمان نسبتا ثابت انجام کار
- انجام اکسپرس امور با پرداخت بیشتر
- ارسال مدارک با شرکتهای معتبر پستی مانند فدکس
- بازگشت مدارک فقط به آدرس متقاضی
معایب واشنگتن:
- زمان نسبتا طولانی انجام امور (در حال حاضر، تجدید گذرنامه شش هفته عادی و سه هفته اکسپرس است)
- شرایط سخت تماس و پیگیری امور کنسولی
پرسش سوم:
- آیا خانم متاهل می‌تواند با پاسپورت ایرانی باطل شده به ایران سفر کند؟
پاسخ کوتاه، بله می‌تواند.
ولی برای گرفتن گذرنامه، اجازه همسر لازم است.
تا سال ۱۳۹۹، وزرات خارجه ایران، فرم های اجازه خروج همسر که به تایید نوتاری و یا کمیسیونرهای دادگستری میرسید را تایید می‌کرد و نهایتا خانم‌ها براحتی در دفاتر خدمات الکترونیک، گذرنامه خود را تعویض می‌کردند. این موضوع در سایت وزارت خارجه ایران تا تاریخ نگارش این مقاله نیز تایید شده است.
از سال ۱۴۰۰، وزارت خارجه، فقط فرم تایید شده توسط دفتر حفاظت منافع ( و یا هر سفارت ایرانی دیگر) را قبول می‌کند. البته گاها دیده شده، که هنوز بعضی از اجازه نامه ها با تایید مراکز کانادایی تایید می‌شود.
پرسش چهارم؛
- آیا خانمی که در گذرنامه باطله خود اقامت کانادا درج شده است، اجازه خروج همسر را هنوز لازم دارد؟
پاسخ کوتاه، بلی لازم دارند.
اصولا، اگر گذرنامه شما در ایران تجدید می‌شود، بدین معنی است که شما در حال حاضر مقیم ایران هستید. اگر مرکزی و یا کارمندی، با توجه به اقامت دایم شما و یا پاسپورت کانادایی شما، اجازه خروج همسر را طلب نمیکند، این موضوع عمومیت ندارد.
خانم‌هایی که در کانادا، تجدید گذرنامه می‌کنند و اقامت خود را کانادا انتخاب می‌کنند، اجازه خروج همسر لازم ندارند. البته، چنانچه همسر ایشان، ساکن ایران باشند، شوهر می‌تواند خانم را ممنوع الخروج نماید، هرچند خانم، اقامت کانادا را داشته باشد.
پرسش پنجم:
- آیا با گذرنامه ایرانی با اعتبار کمتر از شش ماه میتوان از ایران خارج شد؟
پاسخ کوتاه، باید انجام شدنی باشد ولی بهتر است که اعتبار بیش از شش ماه باشد.
بطور کلی، چنانچه افراد دارای کارت اقامت دایم و‌یا پاسپورت کانادا باشند اجازه اقامت نامحدود در کانادا را دارند، در نتیجه داشتن گذرنامه ایرانی با اعتبار کم هم نمیبایست از سفر این افراد جلوگیری کند. البته، دیده شده است، کارمند هواپیمایی و یا مامور مرزی از اجازه تردد این افراد ممانعت کرده اند.
پرسش ششم؛
- آیا نوزاد خود را می‌توانم بدون گذرنامه ایرانی به ایران ببرم؟
پاسخ کوتاه: با شرکت هواپیمایی خاص شاید امکان پذیر باشد.
بطور کلی، افراد برای سفر به ایران احتیاج به ویزا یا گذرنامه ایرانی دارند. به همین جهت کلیه پروازهای اروپایی از تحویل کارت پرواز به افرادی که دارای ویزا یا گدرنامه ایرانی نیستند، خودداری می‌کنند.
البته، دیده شده است که گاها، شرکت هواپیمایی قطر به نوزادان بدون گذرنامه ایرانی و فقط با گذرنامه کانادایی در زمانی که با یکی از والدین خود پرواز می‌کند، کارت پرواز را تحویل داده است.
در زمان ورود، درگمرک ایران، پاسپورت کانادایی نوزاد تا زمان اخذ گذرنامه ایرانی نگه داشته می‌شود. لازم به ذکر است، جد پدری نوزاد فقط اجازه گرفتن شناسنامه نوزاد را دارد و برای اجازه خروج نوزاد، وجود پدر و یا اجازه نامه رسمی ایشان مورد نیاز است.
رضا پارسا نژاد
مونترال
دوم مارس ۲۰۲۲