یکشنبه 1399/9/2
واکسن کرونا و تفاوت آن با واکسن های قبلی
به نظر میاید که تئوریِهای توطئه زیادی اطراف واکسن (های) جدید کرونا وجود دارد.
امید دارم که با توضیح ساده چگونگی ساخت این واکسن و فرق آن با واکسنهای قبلی، بتوانم کمک کوچکی باشم تا از انتشار این تئوریِها جلوگیری شود.
ابتدا اجازه دهید ساختار مواد بیولوژیک را به صورت ساده توضیح دهم. اگر سلول را یک ساختمان فرض کنیم:
- DNA: مانند نقشه ساخت است.
- RNA ها: مانند قالبهای بوجود آمده از نقشه برای اجزا ساختمان هستند.
- پروتئین ها: مانند اجزا و مواد ساختمان هستند.
واکسنهای رایج از اجزا پروتئین ساخته میشوند. بدین صورت که قسمتی و یا تمامی اجزا عامل بیماری‌زا به بدن تزریق می شودتا سلولهای بدن در مقابل واکنش نشان داده و پادزهر آن را ساخته و نگهداری کنند. با وجود آمادگی قبلی سلولها، در صورت مواجه با عامل بیماری‌زا ( به طور مثال ویروس )، سلولها و سیستم دفاعی بدن آماده دفاع از خود هستند.
ولی، در عمل، واقعیت امر این است که میبایست کلیه اجزا عامل بیماری زا ( پروتئین های مختلف) از هم تفکیک شوند. عوامل خطرناک آن جدا شده، عوامل تحریک کننده سیستم دفاعی بدن شناسایی شده و فقط عامل تحریک کننده به بدن تزریق شود. این فرایند ( خنثی ساختن عوامل خطرناک و شناسایی عوامل تحریکی) زمان زیادی برای اطمینان از بی خطر بودن و تاثیر گذاری عامل تحریک کننده ( واکسن) میبرد. بعلاوه ساخت و یا جدا سازی مواد تحریک کننده ( واکسن) هم زمان بر و پر هزینه می باشد.
به طور مثال، واکسن آنفولانزا از پروتئین های تشکیل دهنده ویروس آنفولانزا گرفته شده و در تخم مرغ به تولید انبوه می‌رسد تا آماده تزریق به انسان شود.
نسل جدید واکسن ها، که اولین آنها واکسن کرونا است ( واکسنهای دیگر مانند واکسنهای ضد سرطان هم در راه هستند) از RNA یا قالب ساخت پروتئین تشکیل شده است.
بدین معنی که، به جای ساخت پروتئین در خارج از بدن و تزریق پروتئین به بدن، قالب ساخت آن به بدن تزریق شده تا سلول خود به ساختن پروتئین بپردازد.
در نتیجه، این توان وجود دارد که با طراحی قالب مورد نظر، دقیقا بدون ایجاد خطر فقط به تحریک سیستم دفاعی پرداخته شود.
چند نکته مهم قابل ذکر است:
- RNA به مثابه قالب ساختمان است و نقشه اصلی نیست. در نتیجه، در ترکیب اصلی سلول تغییری حاصل نخواهد شد.
- RNA قابل ساخت در آزمایشگاه است و به همین دلیل ساخت آن ارزان و سریع خواهد بود.
- در واکسن های جدید مواد زاید و غیر ضروری عامل بیماری (ویروس ) وجود ندارد.
- RNA بسیار شکننده است و می بایست در محیط منفی ۷۰ درجه نگهداری شود. حمل و نگهداری و اجرای واکسیناسیون سراسری RNA نسبت به پروتئین چالش بیشتری خواهد داشت.
- بدن انسان در طول زندگی با هزاران و شاید میلیونها پروتئین و RNA بیگانه مواجه میشود و راههای مقابله با آن را در سیستم ایمنی خود دارد. هرچند که تزریق RNA به صورت واکسن برای اولین بار است ولی بیاد بیاوریم که بسیاری از ویروسها ( مثلا ویروس سرما خوردگی) در واقع وارد شدن RNA (ویروس) به بدن می‌باشد.
به امید روزهای بهتر بدون کروناویروس.
رضا پارسانژاد